ÇİÇEK

6.SINIF

DERS:2

ÜNİTE 5: CANLILARDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME

KONU: ÇİÇEKLİ BİTKİLERDE ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME

ÇİÇEK: Çiçek, yüksek yapılı bitkilerin üreme organıdır.

Çiçeklerde üretilen tohum sayesinde, bitkilerin nesli devam eder. 

Çiçek; çiçek sapı, çanak yapraklar, taç yapraklar, dişi ve erkek organlardan oluşur.
                             

Çiçek ve kısımları.

1-Çiçek Sapı: Çiçeğin bitki dalına bağlanmasını sağlayan kısımdır.

2-Çanak Yaprak: Çiçeğin yeşil kısmıdır.  Çiçek tomurcukken iç yapıları korur. Fotosentez yapabilir.

3-Çiçek Tablası: Çiçek sapının üst kısmı genişleyerek çiçek tablasını oluşturur. Çiçeğin kısımları çiçek tablasında bulunur.

4-Taç Yaprak: Çiçeğe güzel görünüm veren renkli, parlak kısımdır. Erkek ve dişi organları korur. Böcekleri çiçeğe çekerek tozlaşmaya yardımcı olur.

5-Erkek Organ: Bir sapçık ile bunun ucundaki başçıktan meydana gelir. Çok sayıda bulunur. Başçıkta bulunan polen keselerinde çok sayıda polen (erkek üreme hücresi) üretilir.

6-Dişi Organ: Çiçeğin ortasında bulunur. Tepecik, dişicik borusu ve yumurtalık olmak üzere üç  kısımdan oluşur. Dişi üreme (yumurta)  hücresi yumurtalıkta gelişir.  

Tozlaşma ve Döllenme

Çiçekli bitkilerde üremenin gerçekleşmesi  için polen ve yumurta hücresinin bir araya gelmesi gerekir. 

Tozlaşma: Polen hücrelerinin, rüzgâr, su, böcek, kuşlar ve insanlar aracılığı ile, erkek üreme organından, dişi üreme organının tepeciğine taşınmasına tozlaşma denir.

Döllenme: Tepeciğe taşınan polenin içindeki erkek üreme hücresi dişicik borusu içinden yumurtalığa iner. Erkek üreme hücresiyle, dişi üreme hücresinin (yumurta) birleşmesine döllenme denir.

Meyve ve Tohum

Yumurtanın döllenmesiyle oluşan ilk hücreye zigot denir. Zigot bölünerek bitki taslağı denen embriyoyu oluşturur. Embriyonun etrafında, çimlenme esnasında  bitkinin besin ihtiyacını karşılayan besin doku (çenek) gelişir. 
                         

Döllenme sonrası yumurta embriyoyu oluştururken, yumurtalık duvarı da etlenerek meyveyi oluşturur. 

Tohum ve tohumu çevreleyen kısımların hepsine meyve denir. Tohumun en dışında embriyoyu dış etkilerden koruyan kısma kabuk denir.
     

Çimlenme

Tohumda bulunan embriyo (bitki taslağı), ortam şartları uygun olduğunda, büyüyüp gelişerek yeni canlıyı meydana getirmeye başlar. Buna çimlenme denir.Çimlenme için oksijen, su ve ısıya ihtiyaç vardır.

Çiçeksiz Bitkiler

Çiçek gibi belirli bir üreme organı olmayan bitkilere çiçeksiz bitkiler denir.
* Tohum ve meyve oluşturmazlar.
* Kök, gövde ve yaprak gibi organları gelişmemiştir.
* Klorofil taşırlar. Yani fotosentez yaparak besin üretirler.
* Suda ya da nemli yerlerde yaşarlar.
* Spor, bölünme ve döl almaşıyla ürerler.
Döl almaşı, eşeyli ve eşeysiz üremenin bir arada görüldüğü üreme şeklidir.
Çiçeksiz bitkiler, iletim demetlerine sahip olup olmamalarına göre"damarlı ve damarsız olanlar"olmak üzere iki grupta incelenir.
Damarlı Çiçeksiz Bitkiler
Eğrelti otu ve at kuyruğu bu gruba girer.
Eğrelti Otları: Çiçeksiz bitkilerin gelişmişidir.
· Nemli yerlerde yaşar.
· İletim demetlerine sahiptir. Bu yüzden çiçeksiz bitkilerin en gelişmişidir.
· Kök, gövde ve yaprak benzeri yapıları bulunur.
· Döl almaşı ile ürer.
Döl Almaşı: Ana canlıdaki spor kesesinde (sorus) üretilen sporlar çevreye yayılır ve uygun şartlarda çimlenerek ara canlıyı oluşturur. Ara canlıdan üretilen erkek üreme hücresi ve yumurtanın birleşmesiyle zigot, zigotun gelişmesiyle de ergin canlı (eğrelti otu) oluşur.

Damarsız Çiçeksiz Bitkiler

Vücutlarında madde iletimini sağlayan borular yoktur. Çoğunluğu su içinde yaşar. Algler, ciğer otları, boynuz otları ve kara yosunları bu gruba girer.

Kara Yosunu: Nemli, az ışık alan yerlerde yaşar. Toprağa veya taşa köksü uzantılarla (rizoit) tutunur. İletim demeti yoktur. Gövdenin uç kısmında spor keseleri bulunur. Döl almaşı ile ürer.

Su Yosunu: Tatlı ve tuzlu suda yaşar. Kök, gövde ve yaprak gibi organlarla, iletim demetleri yoktur. Eşeyli ve eşeysiz olarak ürer.