6-B SINIFINDAN YUSUF S. ŞAHAN VE ALP BORA AKBURAK ARAŞTIRDI

                       SES

YUSUF S. ŞAHAN          6-B 575

ALP BORA  AKBURAK   6-B 790                               

vSES NEDİR

            

vSESİN ÖZELLİKLERİ

vSES KİRLİLİĞİ

vSESİN YAYILMASI

vSES KAYDI

vSESİN YANKI YAPMASI

vSESİN SOĞURULMASI

vSESİN YALITIMI

SES NEDİR ?

-Ses veren her madde veya cisme ses kaynağı denir.

Ses kaynakları titreşerek ses meydana getirir.

-Sesin sesin oluşabilmesi için mutlaka titreşim hareketinin gerçekleşmesi gerekir.

-Katı, sıvı ve gaz haldeki maddelerin oluşturduğu tanecikli (maddesel) ortamlarda dalga şeklinde yayılabilen enerji türüne  ses denir. Ses, titreşimlerden oluşan bir enerji türüdür.  

 
           

       

                               

-Titreşim, bir cismin ileri geri gidip gelme hareketidir. (Ses veren her şey titreşir ve titreşen cisimler ses oluşturur.)

-Çevremizde ses çıkaran sayısız varlık vardır. İnsanlar , hayvanlar, taşıtlar, müzik aletleri, şelale, rüzgar, yağmur ses çıkaran varlıklardandır.

-Ses veren ses kaynakları esnektir ve esnek olan cisimler ses dalgaları oluşturabilir veya ses dalgalarını iletebilir.

-Ses kaynağından yayılan ses titreşimleri kulak tarafından duyulabilir. Fakat insan kulağı bütün ses titreşimlerini duyamaz.

-İnsanların birbirleriyle iletişim kurmaları için konuşmaları gerekir. Konuşmanın temel ögesi sestir ve insan sesi de titreşim sonucu oluşur. (Gırtlakta bulunan  ses telleri soluk verme sırasında akciğerlerden dışarı verilen hava ile titreşerek ses çıkmasını sağlar.)

                                               

                                       

  

       SESİN ÖZELLİKLERİ

Sesleri birbirinden ayıran 3 özellik vardır:

1- Sesin şiddeti

2- Sesin yüksekliği

3- Sesin tınısı

1- Sesin şiddeti: Sesin kuvvetli veya zayıf olmasına sesin şiddeti denir. Sesin şiddeti desibel (dB) birimi ile belirtilir.

 0-60 desibel arasındaki sesler insan kulağını rahatsız etmez.

2- Sesin tınısı: Aynı sesin çeşitli müzik aletlerinden çıktığı zaman gösterdiği farklılığa sesin tınısı denir. Tını, sesin farklılığını ifade eden bir terimdir.

3- Sesin yüksekliği (frekansı): İnce sesi kalın sesten ayıran özelliğe sesin yüksekliği denir. Ses yüksekliği, ses kaynağının titreşme hızına bağlıdır. Ses kaynakları hızlı titreştiği zaman sesin yüksekliği artar ve ses ince (tiz) çıkar. Ses kaynakları yavaş titreştiği zaman sesin yüksekliği azalır ve ses kalın (pes) çıkar.

-Ses kaynağının 1 saniyedeki titreşim sayısına frekans denir. Frekans birimi hertz ‘dir ve Hz ile gösterilir.

-Frekansı büyük olan ses kaynağı ince, frekansı küçük olan ses kaynağı kalın ses verir.

SES KİRLİLİĞİ

  

-Sesin abartılı ve gelişigüzel kullanılması sonucu ses kirliliği ortaya çıkar. Ses kirliliğine gürültü denir. Ses kirliliği insan sağlığı için çok zararlıdır.

-Ses şiddeti birimi desibeldir (dB). İşitilebilen en hafif sesin şiddeti 0 desibel olarak kabul edilir. Buna işitme eşiği denir.

-Normal konuşma sesi 30-60 desibel arasındadır.

SESİN YAYILMASI

-Sesin yayılabilmesi için maddesel ortama dolayısıyla taneciklere ihtiyaç vardır.

-Bu nedenle ses katı, sıvı, gaz halindeki maddelerde yayılır.

-Boşlukta maddesel ortam (tanecik) olmadığı için ses boşlukta yayılmaz.

-Ses dalgalar halinde yayılır. Ses dalgaları da su dalgaları gibi dairesel olarak yayılırlar.

-Ses dalgaları bir noktadan başlayarak başka bir noktaya doğru hareket eder.

           

DALGA BOYU: Bir dalganın ardışık iki tepe veya iki çukur noktası arasındaki mesafe dalga boyunu verir.

Dalga boyu lamda işareti ile gösterilir.

 FREKANS (SIKLIK): Ses kaynağının 1 saniyedeki titreşim sayısı frekanstır. Frekans birimi HERTZ ‘dir.

 DALGA YÜKSEKLİĞİ (GÜÇ): Ses dalgalarının dikey büyüklüğünün bir ölçüsüdür.

-Ses kaynağından çıkan ses dalgaları enerji taşırlar.

-Ses kaynağından çıkan ses dalgaları, yayıldığı ortamdaki maddenin taneciklerini titreştirir.

-Titreşen tanecik etrafındaki diğer tanecikleri titreştirir ve bu nedenle ses bir tanecikten diğerine yayılır.

-Ses tanecikten taneciğe yayıldığı için tanecikler arası boşluk ne kadar az ise sesin yayılma hızı o kadar fazla olur.

-Yani sesin yayılma hızı en fazla katılarda , sonra sıvı ve  sonra da gazlardadır.

-Fakat ses dalgaları gaz halindeki maddelerde en uzağa gider.

SESİN YAYILMA HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

1- ORTAMIN SICAKLIĞI: Sıcaklık arttıkça taneciklerin titreşim hızı yani kinetik enerjisi artacağından sesin yayılma hızı artar.

2- ORTAMIN CİNSİ: Sesin yayıldığı ortamın cinsi, sesin farklı hızlarda yayılmasına neden olur.

Sesin hızlı yayılabilmesi için tanecikler arasındaki boşluğun az ve taneciklerin düzenli olması gerekir.

Sesin yayılma hızı katı, sıvı ve gazlarda farklıdır.

Ses en yavaş gazlarda, sonra sıvılarda, en hızlı katılarda yayılır.

-Katı haldeki maddelerde de sesin yayılma hızı farklıdır.

SES KAYDI

-İlk ses kaydı fonograf denen bir araçla yapılmıştır.

-Fonograf Thomas Edison tarafından 1877’ de icat edilmiştir.

-Zamanla bu alanda çeşitli araçlar geliştirilmiştir. Gramafon, teyp ve modern stüdyolardaki kayıt araçları gibi.

SESİN YANKI YAPMASI

-Ses dalgalarının sert bir yüzeye çarpıp kaynağına geri dönmesine yankı denir.

-Yankı olayının gerçekleştiğinin anlaşılabilmesi için ses kaynağı ile sesin çarptığı engel arasındaki uzaklık hava ortamında en az 17m olmalıdır.

SESİN SOĞURULMASI

-Boş bir odada konuştuğumuzda sesimiz çok fazla yankı yaparken, eşya dolu bir odada konuştuğumuzda ise az yankı yapar.

-Yani eşyalar sesin bir kısmını yansıtmaz, yutar.

-Sesin madde tarafından yutulmasına sesin soğurulması adı verilir.

SESİN YALITIMI

-Sesin yayılmasının önlenmesine sesin yalıtımı denir.

-Ses yalıtımı yapılırken sesi geçirmeyen veya daha az geçiren yani sesi fazla soğuran yalıtım malzemesi kullanılır.

-Aşırı gürültülü ortamlarda ses dalgalarınınşiddeti fazla olduğu için bu ortamlar sağlık sorunlarına neden olur.

-Bu nedenle aşırı gürültülü ortamlarda yalıtım malzemelerinin kullanılması gürültüyü önler. Yani ses yalıtımı sağlar.

      

                                    

                                   

                                       TEŞEKKÜRLER