MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

5. SINIF
DERS 3
ÜNİTE: MADDENİN DEĞİŞİMİ 
KONU: MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

Kütle ve hacim maddenin ortak özellikleridir. Eşit kütle ve hacme sahip birçok madde vardır. Ayrıca maddelerin  kütleleri ve hacmi, maddenin kırılması ya da buharlaşması durumunda da değişir. 
Ayırt Edici Özellikler
Maddeleri birbirinden ayırmak için değişmeyen özelliklerini belirlememiz gerekir. Bunlar ayırt edici özelliklerdir. Saf su her sıcaklıkta buharlaşır ama her sıcaklıkta kaynamaz. 

İçinde kendinden başka madde olmayan maddelere saf madde denir. Saf maddeler belli bir sıcaklıkta kaynamaya başlar. 

Ayırt Edici Özellikler

Saf bir maddenin ayırt edici özellikleri:

1-Genleşme ( katı ve sıvılar için )
2-Özkütle ( katı, sıvı ve gazlar için )
3-Kaynama noktası ( sıvılar için )
4-Erime noktası ( katılar için ) 
5-Yoğuşma noktası ( gazlar için )
6-Donma noktası( sıvılar için )
ÖZKÜTLE (YOĞUNLUK)

Birim hacme düşen madde miktarına özkütle( yoğunluk )denir.

Eşit hacimli maddelerden kütlesi büyük olan daha yoğundur. Yoğun maddelerin birim hacimdeki madde miktar  daha fazladır. O hâlde bir maddenin yoğunluğu kütle ve hacim değerlerinin ikisiyle de ilişkilidir.

Bazı Maddelerin Özkütleleri

Özkütlenin Hesaplaması

Maddenin birim hacmindeki kütlesi yoğunluk olduğuna göre bir maddenin yoğunluğunu belirlemek için kütle ve hacmini bilmeliyiz. 


Yoğunluğu sudan küçük olan maddeler suda yüzer, yoğunluğu sudan büyük olan maddeler suda batar.

Bazı maddelerin yoğunlukları aşağıda verilmiştir.
Madde           Yoğunluğu  
Su                   1 gr/ml
Buz               0,9 gr/ml
Hava             0,0013 gr/ml
Altın             19,3 gr/ml
Gümüş        10,5gr/ml 
Benzin          0,7 gr/ml
Zeytinyağı    0,9 gr/ml
Alüminyum    2,7 gr/ml
Demir            7,8 gr/ml
Bakır             8,9 gr/ml 

Yoğunluk ayırt edici bir özelliktir. Çünkü her maddenin kendine özgü bir yoğunluğu vardır.

Su dolu bardağa birkaç tane buz attığımızda buz suda yüzer.
O hâlde buzun yoğunluğu, suyun yoğunluğundan küçüktür.

Eriyen katı maddelerin yoğunluğu azalır ancak buz erirken yoğunluğu artar.

Su, yüzeyden donmaya başlar. Su, buzdan yoğun olduğu için buz üstte kalır. 
Donan göllerin yüzeyinde buz olmasına rağmen buzun altında su bulunur. Buzun altındaki suda canlılar yaşayabilir. Çünkü buz, suyun sıcaklığını korur, donmasını önler. Suyun bu özelliği olmasaydı göl ve denizlerin dipleri buzlarla kaplı olur, içlerinde canlılar yaşayamazdı.

Maddelerin Özellikleri ve Kullanım Alanları

Maddeler, birtakım  özelliklerine göre farklı alanlarda kullanılır. Taşıtların yapımında demir, çelik, alüminyum gibi dayanıklı maddeler tercih edilir. Bu maddelerin yoğunluğu fazladır.

Kayık, sandal gibi küçük su taşıtları suda batmadığı için tahtadan yapılır.

Binaların iskeletinde dayanıklı olduğu için demir kullanılır. Isıyı az ilettiği için tencere ve tava sapları sert plastikten yapılır.

Elektrik tellerinde yoğunluğu alüminyum ve demirden fazla olan bakır kullanılır. Bakır aynı zamanda ekonomiktir.