MAYMUN RATİTA

Maymun ailesi yaşadıkları ormanda toplu halde geziye çıkmışlardı.Gezen ve yiyecek arayan bu ailenin en küçük bireyi Ratita ağaca tırmanmanın zevkini çıkarıyordu.Gün boyunca hopladı, zıpladı. Ağaçlara tırmandı.Tam bir daldan diğerine atlıyordu ki bir ara dengesini kaybetti.Çevik bir hareketle annesinin uzattığı kuyruğuna son anda tutunabildi.Bu olayın bir benzeri önceden de olmuştu.Ratita biraz uzaktaki ağaca bir türlü cesaret edip atlayamadığı için annesi iki ağaç arasında uzanmış ve kuyruğunu da kullanarak Ratita'ya köprü olmuştu.Ratita annesinin üzerinden yürüyerek geçmişti.

Maymun ailesi

O gün annesi Ratita'ya" Biz maymunlar kuyruklarımızı, sarılma, kavrama, sallanma, tırmanma ve yiyecek toplamada üçüncü bir el gibi kullanırız. Düşen yavrularımızı kurtarmak ve bir ağaçtan diğerine geçmek için kuyruklarımız çok işe yarar. Bunu ileride sende yapabileceksin. Bir ağacı ellerimizle kavrar, diğerini de ayaklar ve kuyruğumuzla kavrayarak bir köprü kurabiliriz. Bugün sana yaptığım gibi... Yavrularımız da buradan koşarak geçerler. Maymunların bazı türlerinde kuyruk uzunluğu boylarından fazladır. " demiş ve devam etmişti. 

Şempanze

"Biliyor musun Ratita  beynimizin iki yarım küresinden biri kuyruğumuzu, ötekisi de diğer vücut olaylarımızı yönetir.Yani kuyruklarımız çok önemlidir."

                                                    

Ratita: "Biz ormandaki diğer canlılardan daha mı yetenekliyiz? Onlar bizim yaptığımız birçok hareketi yapamıyor."

Anne: Maymunlar memeli hayvanlardır.Babuin gibi yerde yaşayan bir kaç türün dışında, hepimiz ağaçlarda yaşarız. Çok çevik ve zeki hayvanlar olduğumuz bir gerçektir.

Kuyruklarımız denge sağlamada, duruş vaziyetlerinde ve hatta haberleşmede rol oynar. Biz maymunların kuyruğunu tutuş vaziyeti, onun sosyal ve duygusal durumunu belirtir.Maymunların ayak, tabanı ve yüzlerinin dışında vücutları tüylüdür. Kaba etleri kılsız olanlar da vardır. Kılsız yerleri kırmızımsı veya mavi renktedir.Koku alma duyularımız çok zayıf olmasına rağmen, görme ve işitmemiz güçlüdür. Çoğunlukla gündüzleri aktif oluruz." 
Ratita:" Hepimiz farklıyız o halde."

Maki maymunu

Anne: "Tabii ki çok çeşitli olanlarımız var. Büyüklüklerimiz bile çok değişiktir. Boyları 12-13 cm olan makilerle, sahibinin cebine veya bir bardağa rahatça sığabilen minik marmosetten, 300 kg ağırlığı olan gorile kadar çok farklı  türümüz vardır." dedi.
Ratita: "Neee marmosetler bardağa gerçekten sığar mı?"dedi.
   

 Marmoset Maymunu  

Anne :"Tabii marmosetler o kadar küçükler ve bir o kadar da sevimlidirler.Biliyor musun? Eski Dünya maymunlarının çoğunun yanakları kese gibiymiş, yiyecekleri buraya depo ederler ve sonradan parçalayarak yerlermiş. Eski Dünya maymunlarında 32, Yeni Dünya maymunlarında ise 36 diş bulunur. İyi şartlarda yaklaşık 30-40 yıl yaşam sürecimiz var."dedi.
Ratita: Hepimizin davranışları benzer ama değil mi? diye sordu. 
Anne:" Evet genel olarak maymunlar oldukça meraklı hayvanlardır. Yüksekte bulunan bir yiyeceğe ulaşmak için birkaç eşyayı üst üste koymayı akıl edebiliriz. Maymunlar, küçükken, sevimli, neşeli, zeki ve itaatli oldukları halde yaşları ilerledikçe daha agresif olurlar. Hatta bazısı insanlara saldırır. 
Gençken zeki olduklarından bu devrede eğitilebilirler. Yaşlandıkça huysuzlukları artar ve zekaları azalır. İnsanlarda ise durum tersinedir. Maymunlarda taklit içgüdüsü çok gelişmiştir."
Ratita:" İnsanlara biraz benziyoruz ama.."
Anne: Evet bazı yönden benzerlikler var.Ama yine de onlar bizden çok daha becerikli ve çok akıllılar.Onların kuyrukları yok. Bizim de kulak memelerimiz yok..Kromozom sayılarımız da benzemez. İnsanların vücut hücrelerinde 46 kromozom bulunur, maymun türlerinde ise kromozom sayıları farklı olabilir. Rhesus maymununda 42, goril ve şenpanzelerde 48 kromozom vardır." dedi.

Goril                   

Ratita ve annesi çok güzel bir gün geçirmişlerdi. Ratita gün boyunca ağaçların filizlerini, yaprak, çiçek, tohum ve meyvelerin tadına baktı.Buldukları böcek ve yumurtaları da yediler.Karnı iyice doymuştu.Annesiyle bol bol sohbet etmişlerdi ama artık hava kararmaya başlamıştı .Yağmur da yağıyordu.Artık eve dönmek ve uyumak istiyordu.  
Ratita etrafına baktı onlara başkanlık yapan erkek maymun ortada yoktu.Herkes bunu farkedince birden panik ortamı oluştu.Artık yuvalarına dönmeleri gerekiyordu.Yağmurun hızı gittikçe artmıştı. Grupları 16 kişiden oluşuyordu. Deneyimli bir erkek  başkanlığında yaşamlarını sürdürüyorlardı. Aslında birkaç dişi ve yavrulardan oluşan tek erkekli gruplar da vardı. Ratita ve annesi daha kalabalık bir grupta yaşıyordu.Her yerden farklı sesler gelmeye başladı.Ratita çok korkmuş ve yorulmuştu.Sıçrayarak annesinin sırtına atladı ve annesine sıkı sıkı sarıldı. 

Diğer dişi maymunlar da yavrularını göğüslerinde veya sırtlarında taşıyordu..Anneleri yavrularına aşırı derecede sevgi gösteriyordu.
Tehlike karşısında başkan olan erkek sürüyü kahramanca savunurdu. Ancak şu anda başkanları yoktu ve hepsi tedirgindiler. 
Anne maymunlardan birisi küçükleri oyalamak için anlatmaya başladı."Biz maymunların vücutları tırmanmaya, sıçramaya, el ve ayakları da kavramaya uygundur. El ve ayaklarımız beş parmaklıdır. Baş parmak diğer parmakların karşısına geldiğinden, cisimleri mengene gibi rahatça kavrayabiliriz.. Kanca tırnaklı birkaç türün dışında çoğumuzun el parmakları yassı tırnaklıdır." 
Erkek başkanlarını beklemek zorundaydılar, yapacakları bir şey yoktu.Hepsi bir ağacın dalına tutunup beklemeye ve anlatılanları dinlemeye başladılar.Erkek başkan gelmeden eve dönemezlerdi.
Anne maymun hala anlatıyordu. "Hamilelik devreleri türlerde farklılık gösterir.Colobes ve Atales gibi cinslerde baş parmak bulunmaz. Yiyeceklerini ağızlarına götürmek için ellerini kullanırlar. Bu cins maymunlar ellerini kullanmakta çok marifetlilerdir. Bir kısmı küçük yiyeceklerin tohumlarını çıkarmak için baş ve işaret parmaklarını rahatça kullanırlar.
Goriller,babuinler,orangutanlar silah olarak taş ve sopa kullanırlar. Taşı fındık kırmak için de kullanırlar."
Ratita'nın annesi de şempanzeleri anlattı. " Şempanzeler alet kullanmakta oldukça başarılıdır. Kopardıkları ince dal parçalarını yapraklarından temizledikten sonra, termit yuvalarına sokup çıkarmak suretiyle, üzerlerine tırmanmış olan beyaz karıncaları yerler. Arı kovanlarına da çubuk batırarak bal çekerler. Daha büyük değneklerle karınca yuvalarını dağıtırlar. Yuvalarını işgal eden böcekleri, ağaç dallarıyla kovalarlar. Ağızlarında çiğnedikleri yapraklarla ağaç deliklerini kapatarak içecek su birikmesini beklerler." dedi ve sustu.Bir ses duymuştu.Hepsi sustu ve birden sevinçle zıpladılar. Erkek başkan panikle ve zıplayarak gelmişti. Geç kaldığının farkındaydı.                            

Ratita "Artık eve gidebiliriz değil mi? Çok uykum geldi."dedi
Ratita'nın annesi sitemli bir ses tonuyla erkek başkana "Neden bu kadar geç kaldın, seni çok merak ettik.Çocukları zor oyaladık."dedi.
Erkek başkan soruyu hiç duymamış gibi "Haydi gidiyoruz."dedi.Hızla en öne geçti.Kötü bir şeyler olmuştu ama anlatmak istemiyordu. O önde, çocuklar annelerinin sırtında daldan dala geçerek yuvalarına ulaştılar.
Ratita hemen uyudu.Çok güzel bir gündü ama çok da yorulmuştu.
Yazan:Z.Özkaşıkcı