YAKITLAR

1. 6.SINIF
   DERS 1
   ÜNİTE 6: MADDE VE ISI
   KONU: YAKITLAR
2. Yaşadığımız ortamların ısıtılması için soba, kalorifer gibi çeşitli araçlar kullanılır. Araçların ısı vermesi ise yakıtlarla sağlanır. 
3. Yanma özelliğine sahip ve yanınca çevrelerine ısı enerjisi veren maddelere yakıt denir. 
5. Yeryüzündeki bütün enerjilerin kaynağı Güneş' tir. 
6. Enerji kaynaklarını yenilenemez enerji kaynakları ve yenilenebilir enerji kaynakları olarak ikiye ayırabiliriz.
7. YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI 
8. FOSİL YAKITLAR: Bitkiler ve hayvanlar öldüklerinde kalıntıları toprak altında kalır. Toprak katmanları arasında, basınç etkisiyle ezilerek değişen canlı kalıntıları, farklı enerji kaynakları olan kömür, petrol ve doğal gazı oluşturur. Bu tür yakıtlara fosil yakıt denir.
9. Yakıtlar katı, sıvı ve gaz yakıtlar olarak incelenebilir.
10. Katı Yakıtlar: Katı yakıtların en çok tanınanı odun ve kömürdür. Katı yakıtları doğal ve yapay olarak da sınıflandırabiliriz. 
11. Doğal katı yakıtlar taş kömürü, linyit, ağaç ve kurutulmuş bitkilerdir. 
12. Yapay katı yakıtlar ise kok kömürü ve odun kömürüdür. 
13. Odun: Odun ağaçlardan elde edilir.Isı değeri çok düşüktür.Yakacak olarak kullanmak ormanlara büyük zarar verir. 
14. Kömür: Kömürlerin kaynağı bitkilerdir. Kömür,genellikle bataklıklardaki bitkilerin çürüyüp gömülmesiyle yani fosilleşme sonunda oluşur.Kömür yer altından çıkarılır.Kömür yer altında ne kadar uzun süre kalırsa ısı değeri o kadar artar. 
15. Antrasit kömürü uzun sürede oluşur ve bu nedenle ısı değeri çok yüksektir.
16. Linyit kömürü ise kısa sürede oluşur ve ısı değeri diğer kömürlere göre düşüktür.Ülkemizde en çok linyit bulunur.
17. Sıvı Yakıtlar: Sıvı yakıtları petrol ve petrol ürünleri oluşturur. Ham petrol yer altından çıkarılıp işlenmek üzere rafinerilere gönderilir.Rafinerilerde işlenerek benzin, mazot, gaz yağı,motorin ve fuel-oil elde edilir. Petrol de kömür gibi hayvan ve bitkilerin yer altında fosilleşmesi sonucu oluşur. Benzin ve motorin(mazot) motorlu araçlarda kullanılırken, gaz yağı ve fuel-oil ısınma amacıyla kullanılır.
18. Gaz Yakıtlar: Gaz yakıtlar, sıvılaştırılmış petrol gazları(LPG),metan, etan, doğal gaz ve hava gazıdır. Renksiz ve kokusuz olan doğal gaz da petrol gibi yer altındaki boşluklarda ya da deniz altında bulunur. Doğal gaz yandığında diğer yakıtlar gibi kül ve duman bırakmadığı için temiz yakıt olarak kabul edilir.
19. Kömür, petrol, doğalgaz gibi fosil yakıtlar en çok termik santrallerde elektrik enerjisi üretmek için kullanılmaktadır. Günlük hayatta kullandığımız benzin, mazot, LPG, plastik, naftalin, boya, teflon gibi maddeler petrol kaynaklıdır. 
20. Kömür, petrol, doğalgaz gibi binlerce yılda oluşmuş fosil yakıtlar insan nüfusu ve tüketimin artması sonucu hızla azalırken, atıkları ile hava su ve toprak kirliliğine yol açar. Fosil yakıtlardaki karbon yanma tepkimeleri ile atmosferde CO2 ve CO bileşiklerinin birikmesine neden olur. Bu gazların havada çok fazla birikmesi sera etkisine ve küresel ısınmaya neden olur, bu açıdan gelecek için oldukça tehlikeli olduğu söylenebilir.
21. NÜKLEER ENERJİ: Uranyum, plütonyum gibi radyoaktif elementlerin çekirdeklerindeki proton ve nötronları tutan enerjinin ortaya çıkarılması demektir. Dünyadaki elektriğin %20 si nükleer santrallerde üretilir. Nükleer santraller Dünya’nın pek çok yerinde bulunmasının yanında atmosferin kirlenmesine sebep olur. Nükleer enerji santrallerinde elektrik ucuzdur fakat santralin maliyeti oldukça pahalıdır.
22. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI 
23. Enerji gücünü güneşten alan, hiç tükenmeyeceği düşünülen ve çevreye zarar vermeyen enerji kaynakları yenilenebilir enerji kaynaklarıdır.
24. HİDROELEKTRİK ENERJİ: Nehirlere kurulan barajlar sayesinde suyun hareketinden yararlanarak elektrik üretilir. Elektrik üretimi için, akarsuyun önü kesilir ve bir baraj gölü oluşturulur. Böylece suyun yüksekliği artırılarak potansiyel enerji kazanması sağlanır. Suyun potansiyel enerjisinden yararlanarak elektrik üretilir. Dünya enerjisinin % 20 si hidroelektrik santrallerde üretilir.
25.  JEOTERMAL ENERJİ: Latince'de jeo (yer), termal (ısı) anlamındadır. Yeraltında magmada artan sıcaklık ile yeraltı sıcak sularından ve buhardan yararlanılarak elde edilir. Elektrik üretimi de jeotermal buharın gücü ile üretilir. Eski çağlardan günümüze jeotermal enerjinin ilk kullanım alanı kaplıcalardır. Jeotermal enerjiden konutların ve seraların ısıtılması, dokuma sanayisi, konservecilik gibi birçok alanda yaralanılır. Jeotermal enerji kullanımı çevreye ve atmosfere atık madde bırakmaz. 
26. GÜNEŞ ENERJİSİ Dünyadaki hayatın temel enerji kaynağı Güneş'tir ve diğer yenilenebilir enerji kaynaklarının da temelini oluşturur. Güneş pilleri ışık enerjisini soğurarak elektrik enerjisine dönüştürür. Uzaya fırlatılan uydular ihtiyaç duydukları elektrik enerjisini güneş panellerindeki güneş pillerinden karşılar. Güneş`in Dünya`ya gönderdiği bir günlük enerji, tüm insanlığın bir gün boyunca ihtiyaç duyacağı enerjinin neredeyse on bin katıdır.
27. RÜZGÂR ENERJİSİ Rüzgârın hareket enerjisinden geçmişte yel değirmenleri ile yararlanılırdı, günümüzde ise rüzgâr jeneratörleri ile elektrik enerjisi üretilmektedir. Bir rüzgâr jeneratörü bir evin, okulun hatta bir köyün elektrik enerjisini karşılayabilir.
28. BİYOKÜTLE (BİTKİ VE HAYVAN ATIKLARI) ENERJİSİ Bitki ve hayvan atıklarından yararlanılarak elde edilen enerjiye biyokütle enerjisi denir. Çiftlik hayvanlarının dışkıları, ekinler, ölü ağaçlar, odun parçaları, talaş vb. maddelerden enerji elde edilir. Hayvan atıklarından elde edilen biyogaz ve bitkilerden elde edilen biyodizel bu yöntemin uygulamalarından biridir.
29. Enerji elde edilecek atık maddeler güç santraline getirilir. Burada santralin çukuruna boşaltılarak yakılır.Bu yanma sonucu ortaya çıkan gazlar çeşitli işlemlerden geçirilerek elektrik enerjisi elde etmek için kullanılır. Veya atık ve kalıntıları bekletme tankları denilen özel ortamlarda çürümeye bırakılır Bu tanklarda zamanla çürüyen maddelerden metan gazı çıkar. Bu gaz toplanarak ısıtma amaçlı kullanılır. Aynı yöntem hayvanların dışkılarında da kullanılır. 
30. Isınırken Dikkatli Olalım
31. Evlerde ya da işyerlerinde ısınma ve sıcak su elde etmekte kullanılan cihazlara kombi denir. Kombi doğalgaz ile çalışır.
32. Kombi ve soba kullanımında baca bağlantıları ve bakımı önemlidir.Düzenli bakım yapılmazsa karbonmonoksit zehirlenmesine yol açabilir.Kombi,şofben gibi cihazlar uzman kişilerce monte edilmeli ve düzenli bakımları yapılmalıdır.